In het najaar van 2022 staan opnieuw zes opleidingen storytelling gepland. Er zijn zowel online als fysieke opleidingen. Er zijn opleidingen over storytelling, het storycanvas, sociale media, podcast en video. En er zijn opleidingen voor bedrijven, zelfstandigen, socialprofitorganisaties en overheden.
De vraag naar opleidingen storytelling blijft groot, ook bij Verhalenmakers. Daarom organiseren in het najaar van 2022 opnieuw minstens zes opleidingen storytelling:
Twee van de opleidingen storytelling dit najaar vinden online plaats, via Zoom. De andere opleidingen vinden plaats in Bedrijvencentrum De Punt in Gent. Dat is het hoofdkwartier van Verhalenmakers.
Er komen zeker nog opleidingen bij. Als je op de hoogte wil blijven, hou dan onze nieuwsbrief in de gaten.
Storycanvas is basis voor opleidingen
De basis van al onze opleidingen storytelling is het storycanvas van Verhalenmakers. Dat is een sjabloon waarmee je in minder dan een uur een goed verhaal opzet voor je organisatie.
Voor de ontwikkeling van dat storycanvas maakten we onder meer gebruik van de inzichten van Robert McKee. De Amerikaan is een van de belangrijkste experts op het vlak van storytelling.
Een goed verhaal maken hoeft niet lang te duren. Je moet alleen eerst een plan maken. En dat plan maak je in een-twee-drie. Storytelling in 3 stappen.
Om een goed verhaal te maken heb je natuurlijk meer dan 3 stappen nodig. Het storycanvas van Verhalenmakers telt zelfs 11 stappen. En je kunt er gerust nog wel enkele bedenken.
Maar de 3 belangrijkste stappen van storytelling zijn altijd dezelfde. Je moet eerst een doelgroep bepalen, dan een hoofdpersoon kiezen, en tot slot die hoofdpersoon aan het werk zetten.
Stap 1: Bepaal de doelgroep
De eerste stap om een goed verhaal te maken is niet met het verhaal zelf beginnen. Bepaal eerst je doelgroep. Aan wie wil je een verhaal vertellen? En wat wil je bereiken met je verhaal? Dat wil zeggen: welke actie moet je doelgroep ondernemen?
Deze video van De Kringwinkels richt zich bijvoorbeeld op sociaal geëngageerde Vlamingen met een hogere opleiding, een van de doelgroepen van de Kringwinkels. Met dit verhaal wil de organisatie hoger opgeleiden overtuigen om naar de (Dag van de) Kringwinkel te komen.
Stap 2: Kies een hoofdpersoon
De tweede stap naar goede storytelling is een hoofdpersoon kiezen. Kies iemand waar je doelgroep zich in herkent. Het makkelijkst is een held(in) uit de doelgroep zelf te kiezen. Komt die niet uit de doelgroep, kies dan iemand wiens profiel sterk overeenkomt met dat van de doelgroep. Dat kan iemand bijvoorbeeld van dezelfde leeftijd zijn, of iemand met dezelfde opleiding.
In de video van De Kringwinkels die we net zagen, is Hussein de held, een Syrische student die naar België is gevlucht en in een Kringwinkel aan de slag ging. Hij komt niet uit de doelgroep, maar leunt daar sterk bij aan: hij volgde in Syrië een hogere opleiding en wil die in België voortzetten.
Stap 3: Zet je hoofdpersoon aan het werk
De laatste van de 3 stappen om tot een goed verhaal te komen is leven in de brouwerij brengen. Je hoofdpersoon moet een of meerdere problemen (obstakels) tegenkomen en die proberen uit de weg te ruimen. Dat resulteert in meerdere acties.
In de video van De Kringwinkels komt Hussein twee grote obstakels tegen. Eerst is er de oorlog in zijn eigen land. Daarvoor gaat hij op de vlucht (actie 1). Vervolgens is zijn taal een probleem: hij spreekt geen Nederlands. Daarvoor gaat hij een opleiding volgen (actie 2). En vervolgens in een Kringwinkel werken (actie 3), om zijn Nederlands nog te verbeteren.
Storytelling in 3 stappen = storycanvas
Om stap voor stap een verhaal te bouwen heeft Verhalenmakers het storycanvas ontwikkeld. Daarmee kan iedereen zelf aan storytelling doen. In minder dan een uur heb je de basis voor een goed verhaal.
We gebruiken het storycanvas ook voortdurend zelf. We gebruikten het dus ook om het videoverhaal van Hussein te maken voor De Kringwinkels.
Storytelling op zich volstaat niet meer. Het moet duidelijke storytelling zijn. Anders haakt je publiek meteen af. Maar hoe maak je een duidelijk verhaal? We geven drie tips.
1. Duidelijke storytelling begint bij je hoofdpersoon
In een verhaal komen vaak meerdere personen voor. Richt je spot op één persoon: de hoofdpersoon. Geef die alle aandacht, van bij het begin. Duidelijke storytelling betekent dat je publiek meteen weet over wie het verhaal op de eerste plaats gaat.
Tip: geef je hoofdpersoon van bij de start een voornaam. (Of laat de naam zien als het een video- of fotoverhaal is.) Daardoor kan je publiek zich meteen identificeren met je held of heldin. Storytelling draait om empathie.
2. Beperk je tot één verhaal
In opleidingen krijg ik soms de vraag: kunnen we twee of drie of zelfs meer verhalen tegelijk vertellen? Kunnen we die verhalen niet door elkaar weven, zoals in een film of roman? Dat doen we beter niet.
Wij maken geen film of roman. Ons verhaal duurt meestal maar één tot twee minuten. Meerdere verhaallijnen door elkaar weven betekent dat je meerdere hoofdpersonen opvoert. Dat maakt het voor je publiek veel minder duidelijk. Verwarrend zelfs. Wie moet ik nu volgen? Bovendien komt geen enkele hoofdpersoon goed uit de verf.
Duidelijke storytelling betekent dus keuzes maken, zoals bij elke vorm van communicatie. Duidelijke storytelling betekent: één verhaal.
3. Storytelling gaat meteen op doel af
Waar gaat dit verhaal nu eigenlijk over? Die vraag rijst al snel bij het publiek als een verhaal niet duidelijk is. Je ziet wel wie de hoofdpersoon is. Maar waar gaat die precies naartoe? (Lees voort na de foto.)
Het is belangrijk dat het publiek van bij het begin weet wat het doel is van de hoofdpersoon. Wat wil die bereiken? Het doel is niets anders de omkering van het eerste obstakel, het probleem dat het verhaal in gang steekt. (In ons storycanvas vullen we daarom het doel meteen in zodra het eerste obstakel duidelijk is.)
Als je hoofdpersoon op een belangrijke afspraak in Brussel moet zijn, maar hij mist zijn trein (obstakel 1), dan weet je als lezer, kijker of luisteraar meteen wat het doel is: op tijd op zijn afspraak geraken. Het enige wat je dan wil weten van die hoofdpersoon is: wat hij doet om dat doel te bereiken? De volgende trein nemen? Naar huis hollen en in de auto springen? Een taxi?
In onze opleidingen leren de deelnemers duidelijke verhalen maken met behulp van het storycanvas.
Twee van de vijf opleidingen vinden online plaats, via Zoom.
De andere opleidingen vinden plaats in Bedrijvencentrum De Punt in Gent, het hoofdkwartier van Verhalenmakers.
Het gaat telkens om opleidingen van een volledige dag. De komende maanden kondigen we nog enkele opleidingen van een halve dag aan: storytelling voor sociale media, en storytelling met het storycanvas. De precieze datums maken via de nieuwsbrief bekend.
Robert McKee
De basis van al onze opleidingen storytelling voor social profit is het storycanvas van Verhalenmakers. Dat is een sjabloon waarmee je in minder dan een uur een goed verhaal opzet voor je organisatie.
Voor de ontwikkeling van dat storycanvas maakten we onder meer gebruik van de inzichten van de Amerikaan Robert McKee, een van de belangrijkste experts op het vlak van storytelling.
Is de Vlaamse zorgsector klaar voor de toekomst? De vraag leidde zorgstrateeg Tom Braes langs een bijzonder parcours. Het deed hem steeds meer beseffen hoe belangrijk beleving en een straf verhaal zijn.
In maart was hij net begonnen als projectmanager in een woonzorgcentrum. En toen ging het land op slot. “Ik heb de ganse episode van heel nabij kunnen meemaken”, vertelt Tom Braes (41) tijdens een Zoomgesprek.
“Het ging heel snel van projectmanagement naar crisismanagement, en dan weer terug naar projectmanagement. Enerzijds zag je organisaties die in onverdachte tijden al doorhadden dat ze het niet alleen konden en moesten samenwerken, die al proactief in partnerschappen met een ziekenhuis en andere actoren hadden geïnvesteerd. Daar waren bijvoorbeeld van meet af aan wekelijkse skypegesprekken met specialisten van het ziekenhuis.
“Anderzijds had je organisaties die dat niet hadden gedaan en in zichzelf gekeerd bleven. Die zagen plots dat ze in gesprek moesten gaan met ziekenhuizen – ze deden het omdat het moest, heel reactief, hals over kop. Hun samenwerking met ziekenhuizen bleek alleen maar een papieren samenwerking te zijn.”
Gedreven door nieuwsgierigheid
Zijn de ouderenzorg en hele de zorgsector in Vlaanderen klaar voor de toekomst? Het is een vraag die Tom Braes al zijn hele carrière bezighoudt en hem telkens naar nieuwe perspectieven doet zoeken.
“Ik word gedreven door nieuwsgierigheid”, zegt hij meermaals tijdens het gesprek en ook op zijn website zet hij het in de verf. En als je hem hoort praten en zijn cv overloopt, dan is dat het minste wat je kunt zeggen.
Hij studeerde af als geriatrisch verpleegkundige en ging aan de slag in het UZ Gasthuisberg, maar ging daar ook meteen wetenschappelijk onderzoek bij doen. Vervolgens hij ging, na een tussenstap bij een consultancykantoor, met beide voeten in de praktijk staan: hij werd directeur van een woonzorgcentrum.
Postgraduaat trendanalyse
Na zes jaar wilde hij ouderenzorg meer beleidsmatig benaderen en werd hij stafmedewerker bij koepelorganisatie Zorgnet-Icuro. Hij werkte toen vooral op samenwerking tussen organisaties en schreef daar een cahier over. “Ik ben daar nog altijd heel trots op. Dat ging over hoe elke organisatie zijn eigen wereldbeeld heeft, zijn eigen DNA, en je bij samenwerking niet tot eenheidsworst moet komen, of zelf alles moeten willen doen.”
Om nog beter in de toekomst te kunnen kijken ging hij twee jaar geleden ook trendanalyse en trendimplementatie studeren, een postgraduaat aan de Hogeschool Gent. “Ik ben altijd heel erg nieuwsgierig geweest naar hoe je inspiratie kunt putten uit totaal andere domeinen, en hoe je die dan kunt binnenbrengen in zorg en welzijn.”
Naar buiten kijken
“Ik ben dat postgraduaat vooral gaan volgen omdat ik begon vast te stellen dat in Vlaanderen veel organisaties niet de neiging hebben om naar buiten te kijken, om genoeg voeling te houden met wat er leeft. Er zijn nog heel veel blinde vlekken in de zorg. Het Het lijkt met momenten een heel conservatieve sector.
“Ze maken bijvoorbeeld onvoldoende gebruik van data. Ik had voor Zorgnet-Icuro een studiereis georganiseerd naar Nederland. Een van de organisaties die we zijn gaan bekijken was een stichting, een soort vzw, die zonder enige schroom heel sterk inzette op marktverkenning. Wie woont hier allemaal in de buurt? Wat zijn de noden van die mensen?
“Ze maakten daar cliëntprofielen van, en op basis van die data beslisten zij een zorgaanbod te maken dat matcht met wat de mensen de komende jaren verwachten. En ze toetsten dat aanbod ook af, ze gingen in dialoog met die mensen. Ik vond dat zeer knap.”
Uit het verdomhoekje
“Ik merkte toen dat we dat hier in Vlaanderen totaal niet gewoon zijn. Onze zorgorganisaties sturen niet op dat soort van data, ze hebben geen besef van wie in de buurt woont en wat hún noden en verwachtingen gaan zijn. We zeggen wel heel vaak: we werken vraaggestuurd, maar eigenlijk is het gecamoufleerd aanbodgestuurd. We denken dat we weten wat mensen nodig hebben, maar we vragen dat onvoldoende na.
“Als we als zorgorganisaties echt uit dat verdomhoekje willen geraken – het verdomhoekje waar we zeker nu weer in zitten – dan moeten we weten of wat we doen echt matcht met de noden die er zijn. Daarom ben ik dat postgraduaat gaan studeren.
“Een tweede reden was dat er een vak scenarioplanning in zat. Ik vond het geweldig om als organisatie zonder enig risico te gaan simuleren wat het zou betekenen als je in scenario A, B, C, D zou terechtkomen.”
“Ik ben gaan kijken naar welke maatschappelijke trends kunnen meespelen in de gezondheidszorg. Wat er verandert bij de mensen? En hoe vertalen die trends zich nu naar een organisatie? Ik begon te merken dat organisaties zich blindstaren op een aantal veranderingen en op al de rest geen zicht hebben. Met dat boek wilde ik de horizon verbreden.”
Het belang van beleving
Hij stopte bij Zorgnet-Icuro en werd consultant, vooral in de zorg, zorgstrateeg zoals hij het soms noemt. Hij wilde zorgorganisaties helpen naar buiten te kijken.
“Door dat eindwerk te schrijven ben ik heel erg gaan geloven – en het is misschien een cliché – in de beleving die de mensen willen ervaren. Wat willen de patiënten en bewoners nu precies beleven? Dat is wat voor hen de kwaliteit bepaalt en niet de ijkpunten die in de regelgeving zijn opgelijst.”
Ook de coronacrisis heeft dat kwaliteitsdenken serieus doen kantelen. “Er zijn al veel inspanningen gedaan op het vlak van kwaliteit, maar het was vooral kwaliteit vanuit een professioneel perspectief, het waren afvinklijstjes. Er werd wel gezegd dat we de bewoners kenden. Maar met de coronacrisis werd wel heel erg sterk duidelijk dat dit niet zo was. We hebben niet gecapteerd wat de mensen zelf vinden.”
Het straffe verhaal
Tom Braes pleit voor meer storytelling. “Het narratieve, het straffe verhaal van een organisatie is zeer belangrijk. Zeker in mijn consultancypraktijk heb ik daar heel fijne discussies over gehad. Aan raden van bestuur heb ik uitgelegd dat je als organisatie niet de hele tijd impulsief wilt reageren op de veranderingen die op je afkomen.
“Je moet een goed verhaal hebben. Het geeft je een houvast om goede keuzes te maken. Als zich iets aandient, dan moet je weten of dat in je narratief past. Als het er in past, dan ga je erin mee, als het er niet in past, dan laat je het passeren.”
Zo’n strategisch narratief is niet alleen cruciaal voor een raad van bestuur . “Het is minstens even belangrijk om aan patiënten en cliënten uitgelegd te krijgen wat jou als organisatie onderscheidt, wat ze kunnen verwachten. Als je dat kunt scherpstellen, dan vermijd al veel conflicten en misverstanden.”
Mensen motiveren met een verhaal
En ook medewerkers hebben nood aan een straf verhaal. “Als ik ergens zou gaan solliciteren, dan wil ik me kunnen scharen achter een een straf verhaal. Werkgevers onderschatten nog vaak hoe je met een goed verhaal mensen kunt enthousiasmeren, motiveren, dat heeft ongelooflijk veel impact.”
“Ook medewerkers zijn steeds meer op zoek naar een werkgever bij ze kunnen ervaren wat zij belangrijk vinden. Wat vind ik als verpleegkundige belangrijk bijvoorbeeld? Welke waarden streef ik na? En krijg ik dat gevoel van mijn toekomstige werkgever?
“We hebben heel lang alles ingezet op de kwaliteit voor bewoners en de kwaliteit voor patiënten, en we zijn te veel uit het oog verloren dat we de mensen die die kwaliteit moeten waarmaken evengoed nood hebben aan een fijne beleving en een straf verhaal waar ze zich kunnen achter zetten.”
Directeur patiëntenzorg
Zijn eigen verhaal en traject maakten zoveel indruk in de Hogeschool Gent dat hij daar ondertussen ook gastdocent is in het postgraduaat trendanalyse en implementatie.
En vanaf oktober gaat hij de zorgsector door weer een andere bril bekijken. Hij wordt dan directeur patiëntenzorg in een revalidatieziekenhuis. “Het was an offer you can’t refuse, zoals men dat noemt.”
Het voelt als een logische volgende stap, zegt hij. “Ik heb al een fijne carrière gehad, het gaat altijd maar in crescendo. Ik heb altijd graag gestudeerd, ik ben heel nieuwsgierig. Ik ben nu op het punt gekomen dat ik door alle dingen die ik heb gedaan, heel vlot kan schakelen tussen perspectieven. Dat zorgt voor een goed ontwikkeld empathisch vermogen: je snapt hoe mensen kijken naar een probleem of verandering.
“Iedereen kijkt op zijn eigen manier naar een situatie. Het is belangrijk om moeite te doen om de wereldbeelden van anderen te leren kennen. Om heel scherp te krijgen van wat de ander nu belangrijk vindt in de relatie die je met hem hebt. ”
Lunch Garden lanceert zijn takeaway-app Ord’r met slimme storytelling over convenience.
Gemak (convenience) was al een belangrijke consumententrend. Door de coronacrisis is die trend nog sterker geworden.
Voor veel producten vinden we niet langer alleen de prijs en de kwaliteit belangrijk, maar ook het gemak waarmee we het kunnen consumeren. We bestellen online, laten aankopen aan huis komen, halen dingen af.
Hoe kun je dat gebruiksgemak beter in de verf zetten dan met storytelling. Met een eenvoudig verhaal laat je zien hoe de consument, de hoofdpersoon, slechts enkele stappen nodig heeft om je product te bestellen, ontvangen en consumeren.
Lunch Garden lanceert takeaway
Lunch Garden maakte daar onlangs heel handig gebruik van. De restaurantketen haakte in op de convenience-trend door een takeaway-app te lanceren: Ord’r. Op je smartphone kun je je maaltijd bestellen en die kun je dan zonder aan te schuiven op het afgesproken uur ophalen. Gaat allemaal heel snel en intuïtief.
Lunch Garden promoot de app met storytelling. In een eenvoudig filmpje van nog geen halve minuut zie je dat er de allereerste keer slechts zeven korte stappen nodig zijn: de app downloaden, je registreren, je maaltijd en restaurant kiezen, je afhaalmoment selecteren, betalen, je bevestigingsmail ontvangen en je maaltijd afhalen.
Een handleiding is ook een verhaal
Tonen hoe je product werkt, een handleiding dus, is ook storytelling. En als je product uitblinkt in gebruiksgemak, dan kun je met die handleiding tegelijk promotie maken.
Een verhaal is een opeenvolging van acties waarmee iemand een probleem oplost. Het probleem van de klant die Lunch Garden voor ogen heeft: weinig tijd. In het verhaaltje ziet de klant hoe er in weinig tijd een maaltijd op tafel kan komen.
Bedrijven kunnen heel wat verschillende verhalen vertellen. We geven hier vijf tips om via storytelling over je producten de band met je klant te versterken.
Seth Godin zei het al: “Marketing is no longer about the stuff that you make, but about the stories you tell.” Met verhalen versterk je de band met je klant. Je verkoopt meer dan alleen maar producten.
1. Vertel hoe je product tot stand kwam
Hoe kwam je product (of dienst) tot stand? Doordat je ineens een geniaal idee kreeg? Saai. Daarmee inspireer je geen mensen. Want voor goede producten is meer dan een geniaal idee nodig.
Meestal ging aan het ontstaan een veel langduriger proces vooraf. Je zag een probleem en dat wilde je op een nieuwe manier oplossen. Dat was een proces van vallen en opstaan. Van proberen, mislukken en opnieuw beginnen. Over dat proces vertellen geeft je product of bedrijf nog meer glans. Je klant krijgen meer waardering voor je innovatie.
Kijk bijvoorbeeld hoe Richard Turere, een Keniaanse jongeman, vertelt over hoe hij een toestel uitvond om de leeuwen bij zijn koeien vandaan te houden (en daarmee een internationale ster werd). Of hoe de Vlaamse onderneemster Kirby Van den Brande er op haar 35 al een hele carrière op had zitten maar voelde dat er iets ontbrak.
2. Vertel hoe je je product maakt
In een verhaal toon je altijd stap voor stap, actie voor actie, hoe je een probleem oplost en een doel bereikt. Je kunt dus als bedrijf ook vertellen hoe je stap voor stap je product maakt.
Je laat dan zien hoeveel liefde en inspanning nodig zijn om je product te fabriceren. Zo’n making of-verhaal versterkt de band met je klant nog meer.
Kijk hoe het Duitse bedrijf Hawos in drie minuten vertelt hoe het die mooie, stevige graanmolens maakt. Stap voor stap zien we het toestel groeien, van de planken in de houthandel tot het toestel dat uiteindelijk in de winkel belandt.
3. Vertel hoe je product werkt
De twee vorige tips verleiden de klant om je product te kopen. Deze tip laat zien hoe storytelling na de aankoop van pas komt.
Met een eenvoudig verhaal, bijvoorbeeld in de vorm van een infographic, kun je snel duidelijk maken hoe je product werkt. De handleiding dus. Je laat stap voor stap zien welke acties je klant moet uitvoeren om met je product zijn probleem op te lossen. Door dit zo kort en helder mogelijk te vertellen laat je zien dat je ook na de aankoop nog om de klant geeft.
Bij Verhalenmakers maakten we zelf deze infographic over hoe je infographics kunt inzetten bij storytelling. De handleiding bestaat uit vier stappen, elke stap met een duidelijk symbool en een korte tekst. Het kostte ons minder dan een uur om dit te maken, met behulp van Canva.
Lunch Garden gebruikte bij de lancering van zijn takeaway-app Ord’r de handleiding zelfs als promotie. De app moet de Lunch Garden-klant veel tijd besparen. Geen betere manier om die tijdsbesparing te illustreren dan een filmpje dat toont hoe je in weinig stappen een maaltijd op tafel krijgt.
4. Toon de impact van je product
In deze tips over storytelling over producten mag impact-storytelling niet ontbreken. Als je product goed verkoopt, dan betekent dit immers dat het voor veel mensen een probleem oplost. Met storytelling kun je duidelijk maken welk impact je product precies heeft het op het leven van je klant.
Een verhaal maakt iets concreet: het is een reeks concrete acties van een concrete persoon die een concreet probleem probeert op te lossen. Of dat nu in een roman is, in een film of in het echte leven, dat maakt geen enkel verschil. Deze verhalen hebben met elkaar gemeen dat ze in korte tijd iets duidelijk maken.
Je kunt je klant bijvoorbeeld laten vertellen wat haar probleem precies was ( “ik heb vaak amandelmeel nodig in de keuken”) en wat zij allemaal geprobeerd heeft om haar probleem op te lossen ( “ik koop vaak amandelmeel in de winkel”). Maar dat is allemaal niet gelukt, of toch niet echt (“Amandelmeel kost handenvol geld in winkel.”) Tot zij jouw product tegenkwam (“Een graanmolen waarmee ik zelf amandel kan maken! Veel goedkoper!”)
Voor de laatste van onze vijf tips over storytelling over producten gaan we naar tweedehandswinkels. Die doen het uitstekend vandaag. Ze verkopen producten die meerdere levens hebben. Met storytelling kun je over die verschillende levens vertellen.
Je kunt als verkoper trachten te achterhalen waar die mooie vaas gestaan heeft vroeger. En dat op je website zetten. Of dat aan de klant in de winkel vertellen. Misschien valt iets te vertellen over een van de vorige eigenaars. Als klant ga je dan anders kijken naar die vaas. Het wordt meer dan een product. Er zit een verhaal aan vast. (De tekst gaat voort na de foto.)
Ook een verhuurbedrijf, een uitleendienst, een B&B, kortom elke organisatie die iets voor tijdelijk gebruik aanbiedt, zou dat soort verhalen kunnen vertellen. Hun product wordt door meerdere mensen gebruikt.
Elk gebruik doet het fysieke product misschien verslijten, als we tegelijk het verhaal van vorige gebruikers vertellen, dan doen we het product ook in waarde stijgen. En niet onbelangrijk: in tijden waarin duurzaamheid in de lift zit, worden verhalen over gedeeld gebruik, hergebruik en recycling extra aantrekkelijk.
Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer viaopleidingen storytelling.
Kun je over producten aan storytelling doen? Zeer zeker. Dit Duitse bedrijf toont hoe dat moet. Je wordt meteen verliefd op hun product.
Wat een prachtig ding is dit, deze graanmolen! Gemaakt van fraai hout, een stevig toestel waarmee je alle soorten granen heel fijn kunt malen. Gemaakt door een Duits bedrijf, in Bad Homburg, een uur of vier rijden van waar ik woon.
Nog mooier wordt de graanmolen wanneer je ziet hoe hij ontstaan is. Dit filmpje duurt nog geen drie minuten. In die korte tijdsspanne krijg je een zeer goed beeld van hoe de graanmolen gemaakt is. Het is alsof je hem voor je neus ziet ontstaan. Storytelling over producten ten voeten uit.
Je ziet meteen dat het toestel zeer degelijk in elkaar steekt. Geen goedkope onderdelen. Alles degelijk gemonteerd. Duitse Gründlichkeit. En dat wil je als consument natuurlijk weten, zeker als je meer dan 400 euro betaalt voor zo’n ding.
Wat is storytelling over producten?
Is dit ook storytelling? Jazeker, ook over een product kun je een verhaal vertellen. Storytelling voor producten is een discipline op zich, een discipline die naar ons gevoel ondergewaardeerd wordt.
In een verhaal toon je altijd stap voor stap, actie voor actie, hoe een doel wordt bereikt. Of dat nu een vzw is die vertelt hoe hij met vallen en opstaan een project voor daklozen opzet, of een bedrijf dat met veel liefde en inspanning een product fabriceert om ons het leven makkelijker te maken: beide zijn storytelling.
Het product als hoofdpersoon
In dit filmpje is het doel van het verhaal een mooie, stevige graanmolen. Stap voor stap zien we het toestel groeien. Eerst zien we de planken in de houthandel. De planken worden op maat gezaagd. Een ruwe vorm ontstaat. Er worden allerlei componenten aan toegevoegd.
We zien acties van gesofisticeerde apparatuur. Maar we zien ook veel mensenhanden. Ons favoriete moment is wanneer iemand dat koperkleurige plaatje op het hout schroeft.
De graanmolen is hier dus de hoofdpersoon. Je ziet hem stap voor stap groeien. Maar onrechtstreeks zijn de makers natuurlijk de hoofdpersonen. Zij laten zien met hoeveel liefde zij deze toestellen maken.
Foto Hawos
Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer viaopleidingen storytelling.
In september en oktober 2020 staan er zeven opleidingen storytelling gepland. Voor social profit en overheid, voor bedrijven en zelfstandigen, storytelling op sociale media, en storytelling met het storycanvas.
Dit zijn de zeven opleidingen storytelling in september en oktober 2020:
De online-opleidingen vinden plaatsen via Zoom. De andere opleidingen vinden plaats in Bedrijvencentrum De Punt in Gent, het hoofdkwartier van Verhalenmakers.
Sommige opleidingen zijn volzet. Daarvan hebben we ondertussen al een nieuwe sessie gepland.
Storytelling is ideaal om je innovatie voor te stellen. Op voorwaarde dat je ook over je mislukkingen vertelt. Richard Turere, een Keniaanse jongeman, toont hoe dat moet.
Als kleine jongen moest Richard Turere de koeien van zijn vader hoeden. Een ondankbare taak, want elke nacht werden koeien gedood door de leeuwen. Die leefden vlakbij in een nationaal park.
Innovatie voorstellen met storytelling
Richard deed zijn verhaal tijdens een TED-lezing. Het is een schoolvoorbeeld van hoe storytelling een ideale manier is om innovatie voor te stellen.
Richard vertelde de zaal hoe hij erin slaagde de leeuwen te verjagen. Hij wilde ze niet doden, dus vond hij Lion Lights uit, flikkerende lichten die de dieren op een afstand hielden. Hij heeft nu al honderden van zijn Lion Lights geïnstalleerd in zijn gemeenschap. Hij kreeg ook een beurs om te gaan studeren.
Innovatie + mislukkingen = storytelling
Dat Richard met flikkerende lichten leeuwen verjoeg, is op zich niet echt spannend. Goed gevonden van die jongen, denk je. Maar dat is het dan. Waarom pakte hij toch de zaal in?Waarom blijven ook wij zeven minuten lang geboeid luisteren?
Omdat Richard eerst over zijn mislukkingen vertelt. Hij probeerde de leeuwen eerst met vuur te verjagen, zegt hij. Maar dat werkte niet omdat de leeuwen dan nog beter in de stallen konden kijken. Hij probeerde het vervolgens met een vogelverschrikker. Opnieuw mislukt, want de leeuwen hadden snel door dat die pop niet bewoog (grappig, de manier waarop Richard dat vertelt trouwens).
Het proces, niet het resultaat van innovatie
Tot hij op een nacht met een toorts rondliep en merkte hij dat de leeuwen wegbleven. Bewegend licht schrikte de dieren blijkbaar af. Dat bracht hem op een idee.
Hij ging aan het knutselen, met een oude autobatterij, een knipperlicht van een motorfiets, een zonnepaneel. De Lion Lights waren geboren. (Hij deed ook nog iets met de nieuwe radio van zijn moeder, maar hij vertelt dat zo mooi dat je daarvoor beter de video bekijkt.)
Wat Richard hier toont, is dat storytelling over innovatie alleen maar boeit als je het proces van de innovatie toont, en niet alleen het resultaat. Het proces is het verhaal. Door het proces te tonen, krijgt het resultaat nog meer glans. Ondanks de mislukkingen, zette Richard door.
Zonder obstakels geen verhaal
Een van de klassieke fouten in storytelling is dat er obstakels ontbreken. Het lijkt allemaal vanzelf te gaan voor de hoofdpersoon. En dat is saai. “When a story is weak, the inevitable cause is that forces of antagonism are weak”, zegt storytelling-expert Robert McKee.
Innovatie is bijzonder spannend. De meeste uitvindingen komt er pas na vallen en opstaan – veel vallen en opstaan. Maar dan moet je ook over die obstakels, die mislukkingen durven te vertellen.
Nog een tip tot slot: gebruik het storycanvas. Dat sjabloon helpt je de obstakels in je verhaal te vinden en op de juiste plaats te zetten. We hebben daar een (gratis) e-book over geschreven.
Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.
