De Kringwinkels: verhalen van vallen en opstaan

De Kringwinkels vertellen verhalen van vallen en opstaan. Dat is belangrijk, want de hoofdpersoon mag zijn doel niet meteen bereiken. Anders haakt je publiek meteen af.

Hussein, een Syrische student, was op familiebezoek in Turkije, raakte daar zijn papieren kwijt en kon niet meer terug naar huis. Of liever, hij kon wel nog terug, maar zonder die papieren moest hij het leger in. In volle oorlog.

Hij trok naar de Turkse kust, stapte daar in een gammel bootje, stak de Middellandse Zee over en belandde uiteindelijk in België. Al na enkele weken sprak hij een aardig mondje Nederlands. Maar dat volstond niet, vond hij. Hij wilde nog hetzelfde jaar hogere studies beginnen, in Gent, en daarom moest zijn Nederlands nog veel beter.

Dus ging hij in De Kringwinkel werken. Niet ergens weggestoken achteraan in het magazijn, nee, aan de balie, waar hij met de klanten kon praten, waar hij de telefoon kon beantwoorden. En dus zijn Nederlands kon verbeteren. Na enkele maanden sprak hij al voldoende Nederlands om opnieuw te gaan studeren.

Verhalen van De Kringwinkels

Het verhaal van Hussein is een van vijf video’s die ik in 2018 maakte voor De Kringwinkels, een organisatie waar verhalen van vallen en opstaan in het DNA zitten. Aanleiding van de campagne was de Dag van de Kringwinkel.

Ik had een sterk verhaal – dat voelde ik van de eerste minuut dat ik met Hussein sprak. Maar ik wist ook: zo’n verhaal kun je makkelijk verknoeien.

In het voorgesprek vertelde Hussein me veel meer dan de video uiteindelijk heeft gehaald. En veel van wat ik nadien weggooide, was even straf als wat hij nadien voor de camera zei. Maar de video mocht maar 2 minuten duren. Hoe maak je dan de keuze? Welke fragmenten uit zo’n bewogen verhaal behoud je?

Heel gerichte vragen tijdens het interview

Het Story Design Canvas hielp me snel keuzes te maken. Met deze tool kun je in minder dan 30 minuten een verhaal ontwerpen voor elke campagne.

Tussen het voorgesprek en het eigenlijke interview met Hussein had ik een kwartier. Dat volstond om het canvas in te vullen. Toen ik weer voor Hussein ging zitten en de camera begon te draaien, wist ik al welk verhaal ik van hem wilde horen.

Zo kon ik hem heel gerichte vragen stellen, vragen die enkel peilden naar het verhaal dat op het Story Design Canvas stond dat voor mijn neus lag, een verhaal van vallen en opstaan (vragen die bij de montage werden weggeknipt). De opname zelf duurde dan ook niet langer dan een half uur.

Vallen en opstaan = obstakels en acties

De kern van elk verhaal vormen de obstakels en de acties: obstakels die je hoofdpersoon op zijn weg vindt, en pogingen die hij of zij onderneemt om het obstakel uit de weg te ruimen.

Een obstakel wordt telkens gevolgd door een actie. Zo krijg je meestal zes tot acht scènes.

Het precieze aantal speelt geen rol. Sommige verhalen hebben iets minder of iets meer scènes. Het belangrijkste is dat je niet te veel scènes creëert, want je verhaal mag meestal niet lang duren.

De obstakels en acties van Hussein

In Hussein zag ik 3 obstakels:

1. Hij verliest zijn papieren en moet in het leger.
2. Hij komt in België aan maar spreekt geen woord Nederlands.
3. Hij spreekt wel Nederlands maar niet goed genoeg om te kunnen studeren.

Op elk obstakel volgde een actie:

1. Hij vlucht naar België.
2. Hij leert Nederlands.
3. Hij gaat in De Kringwinkel werken om nog beter Nederlands te kunnen.

Vallen en opstaan

In storytelling bestaat de kunst erin je kruit niet van bij het begin te verschieten. Je hoofdpersoon mag niet meteen slagen in zijn opzet. Hij moet zijn doel bereiken met vallen en opstaan, met obstakels (vallen) en acties (opstaan). Dan leef je als kijker, lezer of luisteraar sterker met hem mee.

Had ik Hussein alleen maar laten vertellen dat hij als Syrische vluchteling te weinig Nederlands sprak om hier te kunnen studeren, maar dat dit dankzij De Kringwinkel toch gelukt is, dan had ik geen echt verhaal verteld. Dan was de spanning snel weggeweest en was Hussein zijn publiek nog voor halfweg kwijtgespeeld.

Volgens het Story Design Canvas moest ik Hussein eerst zijn documenten laten verliezen (vallen) en hem vervolgens laten vluchten (opstaan), op een eerste taalbarrière laten botsen (vallen), zijn eerste lessen Nederlands laten leren (opstaan), op een tweede taalbarrière laten botsen (vallen) en tot slot aan de balie van De Kringwinkel in de Brugse Poort in Gent doen belanden (opstaan).

Spanningsboog

Dankzij het Story Design Canvas werden de verhalen in deze campagne van De Kringwinkels verhalen van vallen en opstaan.

De verhalen kregen een spanningsboog. Want het is niet omdat Hussein een authentiek verhaal heeft dat de kijker dat verhaal tot het einde toe zal blijven kijken. Je moet de spanning opbouwen en de gekozen fragmenten op de juiste plaats zetten.

De spanningsboog is een soort energie. Hij geeft energie aan wie het verhaal zelf beleeft; hij helpt de hoofdpersoon actie te ondernemen en obstakels te overwinnen. 

Maar de spanningsboog geeft ook energie aan wie het verhaal bekijkt, beluistert of leest: hij zorgt ervoor dat je publiek je verhaal tot de laatste seconde volgt. Want dat publiek wil weten of de hoofdpersoon zijn doel bereikt.