Vermijd waarom-vragen in je interview

Vermijd waarom-vragen in je interview als je er een verhaal wil van maken. Waarom-vragen leiden af van het verhaal. Voor goede storytelling heb je op de eerste plaats wat-vragen nodig.

“Ik vind dat we te weinig doen om…”

“Volgens mij zijn er meer dan genoeg…”

“Ik heb dat gedaan omdat…”

Saai. Geeuw. Voort scrollen maar.

Als ik zelf naar een video kijk of een podcast beluister, of als ik in de krant een interview lees, en de geïnterviewde begint aan dergelijke zinnen, dan voel ik mijn aandacht verslappen. Ogenblikkelijk. Want ik weet dat er dan een uitleg zit aan te komen. Of – erger nog – een mening. Dat is waarom ik nu waarom-vragen vermijd als ik zelf internview.

Een interview vraagt om storytelling

In een interview wil ik helemaal geen mening of uitleg! Of het moet zijn dat er een topexpert aan het woord is, of een gedegen politica – kortom, iemand die langer dan een X-bericht nagedacht heeft over de dingen. Ja, in dat geval wil ik nog wel eens een meninkje tot mij nemen.

Maar anders niet. En zo werkt het bij de meeste mensen. Als je lekker achterover gaat leunen om aan een interview te beginnen, ook al duurt dat maar een paar minuten, dan hoop je vooral een verhaal te krijgen. Het verhaal van de geïnterviewde. Storytelling willen we!

We willen vooral te weten komen wat die persoon heeft meegemaakt, niet waarom hij denkt dat hij dat heeft meegemaakt. Of waarom de wereld zal vergaan. Of waarom de regering de bal volledig misslaat. Een mening of uitleg doet het verhaal van iemand als een pudding in elkaar zakken. De spanningsboog is meteen weg.

Waarom-vragen leiden tot meningen

Als de geïnterviewde zijn verhaal parkeert en zijn mening begint te geven, dan is dat meestal de fout van de interviewer. Ik heb dat zelf lang niet doorgehad. Ik nam interviews af en moest dan nadien bij de montage vaak hele fragmenten in de prullenmand gooien. Omdat ze louter opinie of uitleg bevatten.

Jarenlang heb ik zo gewerkt. Op zich niets mis mee. Als je op het eind van de rit nog voldoende minuten met verhaal overhoudt, dan heb je goed gewerkt. Maar efficiënt was het niet.

Een jaar of vijf geleden ontdekte ik ineens iets. Veel van die gedumpte opinie- of uitlegfragmenten hadden iets gemeen. Ze waren het antwoord op een vraag van mij die begon met “waarom…”. “Waarom heb je dat gedaan?” “Waarom gebeurde dat volgens jou?” Ik had het zelf uitgelokt. Zodra je mensen vraagt waarom ze iets gedaan hebben, of waarom iets gebeurd is, dan vergeten ze hun verhaal en beginnen ze te orakelen en de professor uit te hangen.

Wat-vragen in plaats van waarom-vragen

Sinds ik dat doorheb, vermijd ik waarom-vragen als ik interview. Nu weet ik: zodra ik een waarom-vraag stel, ben ik mijn verhaal kwijt. En zit ik straks bij de montage weer eindeloze opinies en uitleg te beluisteren om die toch weer te moeten weggooien.

Ik stel nu voornamelijk wat-vragen. Wat-vragen houden de geïnterviewde bij het verhaal. Ze lokken antwoorden uit die gaan over wat de geïnterviewde heeft meegemaakt. Ze lokken storytelling uit.

Ik heb het eens geturfd toen ik op één dag verschillende interviewopnames moest beluisteren: de vragen die ik het vaakst stel zijn “En wat deed je dan?” en “Wat gebeurde er toen?”

Dat klinkt saai. En dat is het eigenlijk ook wel een beetje – maar dan alleen voor de interviewer. De vragen knip je sowieso weg. Voor je publiek blijft een verhaal over met een stevige spanningsboog. Je kijker, luisteraar of lezer kan nu zonder afgeleid te worden volgen wat de geïnterviewde heeft meegemaakt.

Interviewen voor storytelling komt aan bod in deel 3 (story production) van de opleiding Storytelling voor contentcreatie.