Categorieën
storycanvas tips

Storytelling in 3 stappen

Een goed verhaal maken hoeft niet lang te duren. Je moet alleen eerst een plan maken. En dat plan maak je in een-twee-drie. Storytelling in 3 stappen.

Om een goed verhaal te maken heb je natuurlijk meer dan 3 stappen nodig. Het storycanvas van Verhalenmakers telt zelfs 11 stappen. En je kunt er gerust nog wel enkele bedenken.

Maar de 3 belangrijkste stappen van storytelling zijn altijd dezelfde. Je moet eerst een doelgroep bepalen, dan een hoofdpersoon kiezen, en tot slot die hoofdpersoon aan het werk zetten.

storytelling in 4 stappen

Stap 1: Bepaal de doelgroep

De eerste stap om een goed verhaal te maken is niet met het verhaal zelf beginnen. Bepaal eerst je doelgroep. Aan wie wil je een verhaal vertellen? En wat wil je bereiken met je verhaal? Dat wil zeggen: welke actie moet je doelgroep ondernemen?

Deze video van De Kringwinkels richt zich bijvoorbeeld op sociaal geëngageerde Vlamingen met een hogere opleiding, een van de doelgroepen van de Kringwinkels. Met dit verhaal wil de organisatie hoger opgeleiden overtuigen om naar de (Dag van de) Kringwinkel te komen.

Stap 2: Kies een hoofdpersoon

De tweede stap naar goede storytelling is een hoofdpersoon kiezen. Kies iemand waar je doelgroep zich in herkent. Het makkelijkst is een held(in) uit de doelgroep zelf te kiezen. Komt die niet uit de doelgroep, kies dan iemand wiens profiel sterk overeenkomt met dat van de doelgroep. Dat kan iemand bijvoorbeeld van dezelfde leeftijd zijn, of iemand met dezelfde opleiding.

In de video van De Kringwinkels die we net zagen, is Hussein de held, een Syrische student die naar België is gevlucht en in een Kringwinkel aan de slag ging. Hij komt niet uit de doelgroep, maar leunt daar sterk bij aan: hij volgde in Syrië een hogere opleiding en wil die in België voortzetten.

storyteling held / hoofdpersoon

Stap 3: Zet je hoofdpersoon aan het werk

De laatste van de 3 stappen om tot een goed verhaal te komen is leven in de brouwerij brengen. Je hoofdpersoon moet een of meerdere problemen (obstakels) tegenkomen en die proberen uit de weg te ruimen. Dat resulteert in meerdere acties.

In de video van De Kringwinkels komt Hussein twee grote obstakels tegen. Eerst is er de oorlog in zijn eigen land. Daarvoor gaat hij op de vlucht (actie 1). Vervolgens is zijn taal een probleem: hij spreekt geen Nederlands. Daarvoor gaat hij een opleiding volgen (actie 2). En vervolgens in een Kringwinkel werken (actie 3), om zijn Nederlands nog te verbeteren.

Storytelling in 3 stappen = storycanvas

Om stap voor stap een verhaal te bouwen heeft Verhalenmakers het storycanvas ontwikkeld. Daarmee kan iedereen zelf aan storytelling doen. In minder dan een uur heb je de basis voor een goed verhaal.

We gebruiken het storycanvas ook voortdurend zelf. We gebruikten het dus ook om het videoverhaal van Hussein te maken voor De Kringwinkels.

In onze opleidingen leer je stap voor stap een goed verhaal bouwen met behulp van het storycanvas. De komende maanden zijn er opnieuw opleidingen voor bedrijven, zelfstandigen, socialprofitorganisaties en overheden.

Categorieën
tips

6 tips van deelnemers aan de opleiding storytelling

Hoe pak je storytelling best aan in social profit en overheid? De deelnemers van de opleiding gisteren zetten zelf enkele tips voor hun collega’s op een rijtje.

De opleiding Storytelling voor social profit en overheid van deze lente zit erop (de volgende opleiding vindt plaats in oktober). Op het eind van de dag – het was een online-opleiding, als gevolg van de coronamaatregelen – vroegen we de deelnemers wat ze meenemen naar hun organisatie. We bundelden de antwoorden tot 6 tips.

1. Geef je held een doel

“Op het schema (storycanvas) zie je goed dat de held op het eind van het verhaal weer een evenwicht moet bereiken”, zegt een deelnemer. “Dat is wat wij ook willen bereiken met de mensen waarvoor we werken.”

Je publiek heeft niet veel tijd voor je verhaal, het moet meteen weten waarover het gaat, wat de rode draad is, wat het doel is van je held: het evenwicht herstellen. Het storycanvas van Verhalenmakers biedt jou een houvast bij de voorbereiding van je storytelling. En het biedt jouw publiek een houvast omdat het meteen ziet waar de held naartoe wil.

2. Kies echte mensen als helden

“Je moet echte mensen een verhaal laten vertellen”, zegt een andere deelnemer. “Je kunt niet faken. Het echte verhaal is altijd beter dan iets wat je zou bedenken. Zo maak je het verhaal heel menselijk.”

Storytelling draait rond identificatie: je doelgroep moet zich met je held(in) kunnen vereenzelvigen. Met echte mensen lukt dat makkelijker. Nog makkelijker wordt dat wanneer de held(in) uit de doelgroep zelf komt.

storytelling obstakels
Foto Pau Casals | Unsplash

3. Kies een held met obstakels

“Een filmpje of een tekst mag niet enkel iemand zijn die zijn mening vertelt. Er moeten verschillende obstakels overwonnen worden. Het is dat wat het publiek geboeid houdt. Daardoor blijft het volgen en is het mee met het verhaal”, zegt een derde deelnemer.

Je hoofdpersoon wordt pas interessant als hij obstakels moet overwinnen. Het eerste obstakel geeft je held een doel, er ontstaat een spanningsboog in je verhaal.

4. Storytelling toont concrete actie

“Als je een verhaal vertelt, moet je de kleine stappen benadrukken, je moet die concreet maken”, zegt een vierde deelnemer.

Storytelling draait rond verbeelding. Je publiek moet zich kunnen voorstellen wat er gebeurde. Toon daarom de concrete acties die je held uitvoert, leg zo weinig mogelijk uit waarom hij die acties onderneemt. Als je iemand interviewt voor je verhaal, moet je vooral vragen wat er precies gebeurd is, wat hij precies gedaan heeft.

storytelling locomotief
Photographer: Denis Chick | Source: Unsplash

5. Storytelling als locomotief

“We moeten minder uitleggen in een verhaal”, zegt een deelnemer. “Begin je communicatie met een verhaal en laat je uitleg dan pas volgen.”

“Dat is wat mij ook het meeste is bijgebleven”, vult een andere deelnemer aan. “De radicaliteit van het verhaal. Vertel het verhaal in zijn pure vorm. Vermijd de eigen interpretaties, of het instrumentaliseren van de inhoud.”

Storytelling kun je overal toepassen in je communicatie. Gebruik je verhalen telkens als een locomotief. Begin met een verhaal, dan krijg je meteen een goede connectie met je publiek. Gebruik die connectie om nadien je “droge” informatie te serveren.

6. Wees niet te snel tevreden

“Het is zeker nodig om zorg te besteden aan je verhaal”, besluit een deelnemer. “Ik ben daarom heel dankbaar voor het storycanvas, en de oefeningen die we daarmee gedaan hebben. Wees niet te snel tevreden, blijf zoeken naar waar het verhaal nu echt over gaat.”

Met dank aan Pierre Charlot, Ilse Van Steenlandt, Justine Rooze, Jadrana Demoen, Liesbeth Fiems en Ben Verstreyden voor de tips.

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.

 

Categorieën
tips

Storytelling voor employer branding: 3 tips

Met inspirerende verhalen trekt je organisatie sneller de juiste talenten aan. 3 tips voor storytelling bij employer branding.

In de opleidingen van Verhalenmakers besteden we regelmatig aandacht aan employer branding. We geven daarbij steevast deze drie tips.

1. Zet je medewerkers in voor employer branding

Zet je huidige medewerkers in als ambassadeurs. Zij zijn de helden van je verhalen. In dit voorbeeld van de VRT is Hanne de hoofdpersoon. Laat je helden vertellen wat ze doen in je organisatie, hoe ze de problemen aanpakken, wie ze zijn.

In een goed verteld verhaal identificeert het publiek – in dit geval: het talent dat je wil aantrekken – zich met die hoofdpersoon. Het publiek voelt mee: Hé, dat ben ik! Ik wil ook werken zoals Hanne. Via de hashtag #vrtvolk doet de VRT op een heel slimme manier aan employer branding.

2. Toon de actie

Alleen actie activeert de verbeelding in storytelling. Laat in je verhaal je medewerkers niet uitleggen waarom ze graag bij je organisatie werken (“omdat ik toffe collega’s heb”, “omdat ik mijn creativiteit kwijt kan” …), want dan heb je geen verhaal meer. Laat ze vertellen wat ze doen, welke uitdagingen ze tegenkomen, hoe ze die oplossen, hoe hun werkdag eruitziet.

Een mooi voorbeeld van employer branding krijgen we hier van de Vlaamse overheid. Die zette Heidi in om duidelijk te maken hoe de werkdag van een dossierbehandelaar eruitziet. Dat doet ze vooral in de tweede zin. De eerste zin voegt zelfs nog wat actie toe: ook al waren we er niet bij, we zien zo het moment voor ons dat Heidi op de vacature reageerde.

storytelling voor employer branding - Vlaamse overheid

3. Wacht niet tot er een vacature is

Begin niet plots aan storytelling te doen wanneer je een vacature hebt. Employer branding doe je het hele jaar door. Toon het hele jaar door wat er achter de schermen van je organisatie gebeurt. Sociale media lenen zich heel goed tot dergelijke making of-verhalen.

Verhalen zoals dat over Carla, die op een zaterdagavond nog volop vijfhonderd mappen aan het maken is voor de inspiratiedag van Publiek Centraal, vertellen veel over het engagement en de sfeer in je organisatie.

storytelling voor employer branding - Publiek Centraal

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling voor employer branding of andere doeleinden? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.

Categorieën
tips

7 tips van deelnemers aan de opleiding storytelling

Hoe pak je storytelling best aan in social profit en overheid? De deelnemers van de opleiding gisteren zetten zelf enkele tips voor hun collega’s op een rijtje.

De opleiding Storytelling voor social profit en overheid van deze winter zit erop (de volgende opleiding vindt plaats in april). Op het eind van de dag vroegen we de elf deelnemers wat ze meenemen naar hun organisatie. We bundelden de antwoorden tot 7 tips.

storytelling opleiding

1. Storytelling begint bij de voorbereiding

Het succes van storytelling hangt af van een goede voorbereiding. Plan tijd in om de verhalen in je organisatie naar boven te halen; maak er bijvoorbeeld een vast agendapunt van tijdens het wekelijkse teamoverleg. Denk bij elk verhaal ook eerst na over de structuur (zie tip 2).

2. Gebruik het storycanvas

Je publiek heeft niet veel tijd voor je verhaal, het moet meteen weten waar het over gaat, wat de rode draad is, wat het doel is van je held. Gebruik daarom het storycanvas van Verhalenmakers. Het biedt een goed houvast bij de voorbereiding van je storytelling. Je ziet meteen de structuur van je verhaal. En je ziet of het verhaal geschikt is voor je doelgroep.

3. Haal de held uit je doelgroep

Storytelling draait rond identificatie: je doelgroep moet zich met je held(in) kunnen vereenzelvigen. Dat wordt een stuk makkelijker voor de doelgroep als de held(in) uit de doelgroep zelf komt. Als je ouders van kinderen met autisme wil bereiken, vertel dan een verhaal waarin zulke ouders de hoofdrol spelen.

storytelling held
Foto TK Hammonds / Unsplash

4. Kies een held met obstakels

Je hoofdpersoon wordt pas interessant als hij een obstakel moet overwinnen. De ouders van een kind met autisme bijvoorbeeld willen hun kind naar een gewone school sturen maar twijfelen of het kind zich daar wel thuis zal voelen. Het obstakel (de twijfel) geeft je held (de ouders) een droom, een doel (de twijfel wegnemen), er ontstaat een spanningsboog in je verhaal.

5. Je organisatie is niet de held

Daal niet als een deus ex machine neer om het probleem van je hoofdpersoon op te lossen. Hij moet zijn obstakels zelf uit de weg zien te ruimen. Je organisatie kan daarbij hooguit helpen, met een dienst of product waarmee de held zijn probleem kan oplossen. Vermijd bij storytelling zoveel mogelijk de naam van je organisatie te noemen. Laat die naam pas zien na het verhaal, zoals in dit filmpje over Stephanie.

6. Storytelling toont vooral de actie

Storytelling draait rond verbeelding. Je publiek moet zich kunnen voorstellen wat er gebeurde. Toon daarom de concrete acties die je held uitvoert, leg zo weinig mogelijk uit waarom hij die acties onderneemt. Als je iemand interviewt voor je verhaal, moet je vooral voortdurend vragen wat er precies gebeurd is, wat hij precies gedaan heeft. Een regisseur onderbreekt zijn film ook niet om zelf even te komen uitleggen waarom de held zopas iets heeft gedaan.

7. Storytelling als locomotief

Storytelling kun je overal toepassen in je communicatie: in folders, nieuwsbrieven en persberichten, op je website, sociale media en affiches. Gebruik je verhalen daar als een locomotief. Begin met een verhaal, dan krijg je meteen een goede connectie met je publiek. Gebruik die connectie om nadien je “droge” informatie te serveren.

Met dank aan Tanguy Corbillon, Sara Logghe, Bert Eggermont, Karen Bral, Babette Verbrugghe, Nathalie Jennes, Klaartje Brits, Sophie Tuyttens, Aline Daems, Nadescha Turelinckx en Anneleen Cosijn voor de tips.

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.

Categorieën
tips trends

5 belangrijke trends in storytelling voor 2020

Storytelling heeft zijn plaats veroverd in de communicatie van organisaties, bedrijven en merken. Welke verhalen gaan het vooral goed doen in 2020? We zien vijf trends.

1. Impact-storytelling

Storytelling die de impact van je organisatie, bedrijf of merk toont: in tijden van groeiende ongelijkheid en klimaatverandering wordt dat een van de belangrijkste trends. Het zal in 2020 om verhalen draaien die laten zien dat jouw organisatie volop bezig is met haar invloed op mens en milieu en niet alleen met haar eigen doelstellingen.

Van wie mooie winstcijfers voorlegt of overheidssubsidies krijgt, wordt steeds meer verwacht dat de samenleving er echt beter van wordt (of op zijn minst niet slechter): verhalen kunnen dat als geen ander tonen.

Trends in storytelling: impact.
Photographer: Jordan McDonald | Source: Unsplash

Wie zijn negatieve impact negeert of verdoezelt, loopt het risico te figureren in verhalen van andere organisaties, van drukkingsgroepen bijvoorbeeld, en dan niet als de held maar als de schurk.

2. Verhalen van leiders

Velen ervaren de wereld als een chaos. Het internet kiepert dagelijks tonnen informatie en beelden over ons uit. De grote verhalen zijn opgeborgen. De mensen zijn het noorden kwijt. Politici voeden de angst met rampscenario’s.

Verhalen van leiders die de weg wijzen, zullen het daarom steeds beter doen. Storytelling inspireert net omdat het telkens opnieuw mensen laat zien die ondanks obstakels hun doel bereiken. Ja, het gaat niet altijd makkelijk, soms moeten we door een diep dal, maar uiteindelijk komen we er wel, daar boven op de top van de berg, vertellen ze.

Trends in storytelling: leiderschap.
Photographer: Jehyun Sung | Source: Unsplash

De tijd dat bedrijven en organisaties alleen maar iets te verkopen hebben is voorbij. Mensen verwachten ook een visie van hen, een visie over de samenleving waarin ze actief zijn – de tweede van onze vijf trends voor 2020.

3. Verhalen over zorgzaamheid

Ambassadeurs zijn altijd al belangrijk geweest in de communicatie van organisaties, bedrijven en merken. Maar niet elk ambassadeursverhaal is even overtuigend. Niet elke tevreden klant lokt een nieuwe klant.

Het zullen vooral verhalen over de zorgzaamheid van jouw organisatie zijn die het verschil maken.

Trends in storytelling: zorgzaamheid.
Photographer: Monika Stawowy | Source: Unsplash

Mensen verwachten van jouw organisatie steeds meer dat ze zorg draagt voor hen, dat ze een partner is, dat ze hen helpt, dat ze niet alleen aan hen wil verdienen. Verhalen kunnen details in de verf zetten, die tonen hoever je wil gaan in dat partnerschap. Ze kunnen vertellen over onverwachte cadeaus, kleine attenties die voor een onvergetelijke klanten- of gebruikerservaring zorgen.

4. Transparante verhalen

In tijden van fake news en privacyproblemen heerst het wantrouwen. Organisaties, bedrijven en merken moeten veel meer inspanningen leveren om het vertrouwen te winnen van hun burgers, klanten, leden, gebruikers, bezoekers … zeker als ze een partner willen zijn in het leven van al die mensen.

Bedrijven en organisaties weten veel, heel veel over ons, en dat maakt het allemaal nog moeilijker. Transparantie is daarom meer dan ooit aangewezen.

Trends in storytelling: vertrouwen.
Photographer: Zdeněk Macháček | Source: Unsplash

Geen betere manier om een inkijk te bieden in je organisatie dan storytelling. In verhalen kun je laten zien hoe je te werk gaat. Met verhalen kun je mensen overtuigen dat hun persoonlijke gegeven bij jou in goede handen zijn.

5. Live-verhalen en podcasts

De laatste van onze vijf trends voor volgend jaar draait rond de oervorm van storytelling: het pure vertellen, zonder franjes. Je ziet het ook op andere domeinen: nu digitale toestellen ons hele leven hebben gekoloniseerd, wordt het analoge, het tastbare weer aantrekkelijk. Vinyl zit in de lift.

Je ziet vandaag veel mooie digital storytelling, sterke verhalen met mooie beelden, knap gemonteerde video’s, overdonderende graphics. Maar evengoed zie je het live-verhaal in belang toenemen. Een verteller, een verhaal, en een publiek (zelfs al bestaat dat publiek maar uit één persoon): meer heb je niet nodig. Zelfs een PowerPoint hoeft niet. Als het verhaal goed is opgebouwd, bezorg je het publiek een unieke ervaring.

Trends in storytelling: podcast.
Photographer: CoWomen | Source: Unsplash

Het verklaart de opmars van podcast, de digitale vorm die het dichtst in de buurt komt van de intimiteit van dat pure vertellen. 2020 wordt volgens ons het jaar waarin podcast definitief zijn plaats verovert in de communicatie van organisaties, bedrijven en merken.

Partnerschap, rode draad tussen de trends

Nu ik ze hier alle vijf op een rij zie, valt het mij op dat er een rode draad loopt tussen de trends.

Ze hebben alle vijf te maken met dat partnerschap, met de nieuwe rol die organisaties, bedrijven en merken krijgen in het leven van mensen. Klanten, burgers, gebruikers, bezoekers, leden verwachten steeds meer dat organisaties betrouwbare, zorgzame, aanspreekbare partners worden, partners die hen de weg wijzen.

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.

Categorieën
tips

3 klassieke fouten in storytelling

Goed nieuws: steeds meer bedrijven en organisaties doen aan storytelling. Minder goed nieuws: veel verhalen gaan de mist in. Deze drie fouten zien we vaak terugkeren.

3 klassieke fouten in storytelling
Foto NeONBRAND | Source: Unsplash

Bij Verhalenmakers bekijken we elke week tientallen verhalen, online en offline, van lange verhalen tot micro stories, meeslepende teksten en visual storytelling met impact. We gebruiken ze in onze lessen, workshops, handleidingen en coaching-trajecten.

Het is verheugend om vast te stellen dat steeds meer bedrijven en organisaties storytelling een vaste plek geven in hun communicatie. Er is geen betere manier om een duurzame band te smeden met je publiek.

Het aantal fouten neemt fors toe

Helaas zien we ook het aantal fouten even hard toenemen. En dat is dodelijk, want met de toenemende concurrentie onder verhalen vertellende organisaties wordt dat genadeloos afgestraft.

Dat je met storytelling de schijnwerpers op een concrete persoon, een hoofdpersoon, richt, is stilaan bekend. Maar het is niet omdat je iemand laat vertellen (of zelf over iemand vertelt), dat je meteen een verhaal hebt.

1. Obstakels: het gaat niet vanzelf

Een van de vaakst voorkomende fouten is dat voor de hoofdpersoon alles vanzelf lijkt te gaan. Er duiken geen obstakels op. Niet dat die er niet zijn, ze worden gewoon niet verteld of getoond. Boekt de held ergens succes, dan lijkt daar geen inspanning aan vooraf te zijn gegaan.

No sweat, no glory – bij Club Brugge weten ze dat al langer. Je publiek zal pas in je helden geloven als het ziet dat ze inspanningen moeten leveren. “When a story is weak, the inevitable cause is that forces of antagonism are weak”, zegt storytelling-expert Robert McKee.

3 klassieke fouten in storytelling. Nike-campagne Colin Kaepernick.

Het is een van de redenen dat de Nike-campagne rond Colin Kaepernick zo’n impact had. De American football-speler ontketende een storm van protest, met president Trump als luidste brulboei, toen hij in 2016 knielde bij het spelen van het Amerikaanse volkslied. Hij deed dat uit protest tegen het racisme in zijn land.

De gemoederen raakten zo verhit dat Kaepernick zijn baan verloor. “Geloof ergens in. Ook al betekent dit dat je er alles voor opoffert”, bedacht Nike als slogan. (Trouwens ook een mooi van impliciete storytelling.)

2. Vertellen, niet uitleggen

Nog een klassieker: de hoofdpersoon vertelt over je organisatie en begint uit te leggen waarom je organisatie zo fantastisch is. En dan volgen de argumenten – ten eerste, ten tweede, ten derde. Je hoofdpersoon begint als een PowerPoint te praten.

Verhalen vertellen is net het tegenovergestelde. Geen uitleg maar acties. Niet vertellen waarom iets gebeurt, maar wat er gebeurt. Het zijn de acties die de verbeelding van je publiek in gang zetten. De kijker, lezer of luisteraar ziet het zo voor zich. Een regisseur onderbreekt zijn film ook niet om zelf even te komen uitleggen waarom de held zopas iets heeft gedaan.

In dit filmpje dat we voor de Kringwinkels maakten, vertelt Jessica wat ze allemaal heeft meegemaakt in haar leven. We kunnen ons zo voorstellen hoe ze die dweil uitwringt (met een pijnlijke grimas op haar gezicht ongetwijfeld), hoe ze dat briefje met de vacature ziet hangen en haar droom werkelijkheid ziet worden.

Ze legt niet uit waarom de Kringwinkel zo belangrijk is voor haar. Door alleen te vertellen wat ze allemaal heeft gedaan, wordt die impact vanzelf duidelijk. Geen PowerPoint zal het zo duidelijk maken.

3. Hang zelf de held niet uit

Met de regelmaat van een klok geven organisaties mensen het woord aan mensen waarvoor ze zich dagelijks inzetten: een kledingwinkel die zijn klant laat vertellen, een daklozenorganisatie die een dakloze het woord geeft.

Het scenario gaat dan vaak als volgt. De hoofdpersoon heeft een probleem: ik vind geen hippe jurk; of: ik vind geen dak boven mijn hoofd. Hij of zij weet absoluut niet hoe dat probleem kan worden opgelost. Maar gelukkig, zo vertelt de hoofdpersoon, was daar die hippe kledingzaak, of die warme daklozenorganisatie.

Als een deus ex machine komt je organisatie dan uit de hemel neergedaald om het probleem van de fashionista of arme stakker op te lossen. En zo wordt je organisatie ineens de held van het verhaal. En ben je weer gewoon promotie aan het voeren. Gedaan storytelling. Weg connectie met je publiek.

Invisible People toont hoe het wel moet. De organisatie zet zich in voor daklozen. Die krijgen het woord in talloze video’s. Maar nergens valt ook maar één keer de naam van de organisatie. Die zie je pas na het filmpje. De held van van dit schrijnende verhaal blijft Stephanie, die op straat slaapt ook al heeft ze in Afghanistan gevochten, ook al heeft ze een vrouw gered bij een terreuraanslag.

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.

Categorieën
voorbeelden

Musea omarmen storytelling: het verhaal van Joseph

Precies honderd jaar geleden schilderde Théodore Géricault zijn beroemde Vlot van de Medusa. Nu pas weten we wie de zwarte man is die daar zo heftig om hulp zwaait. Een mooi voorbeeld van hoe musea steeds nadrukkelijker storytelling omarmen.

Musea en storytelling: Olympia van Manet.
Olympia van Manet.

Musea zitten op bergen verhalen, misschien nog meer dan andere organisaties. Je hebt de verhalen over wie de objecten heeft gemaakt die in het museum te zien zijn. Over wie het museum zelf gemaakt heeft ook, en over de makers van zijn tentoonstellingen – geknipt materiaal voor achter-de-schermenverhalen.

Je het verhaal dat als een rode draad door een tentoonstelling loopt natuurlijk. Uitgekiende storytelling kan het verband tussen de meest uiteenlopende objecten blootleggen.

Musea tonen mensen

En dan heb je een bijzondere categorie: de verhalen van mensen die zijn afgebeeld in het museum, op foto's en video's, in beeldhouwwerken en op schilderijen.

De jongste tijd zie ik steeds vaker tentoonstellingen met die insteek. Wie zijn de mensen op het schilderij? Hoe komen ze daar terecht? Wat is hun band met de kunstenaar?

Om van een kunstwerk te genieten hoef je het misschien niet allemaal te weten. Maar het zijn vaak verhalen die de moeite waard zijn om te vertellen. Zeker als het om mensen gaat wier verhalen te lang verzwegen zijn.

Het zwarte model

Laatst was ik in het Musée d'Orsay voor Le modèle noir de Géricault à Matisse, een baanbrekende tentoonstelling over vergeten zwarte mensen die in wereldberoemde kunstwerken te zien zijn – en niet zomaar als figurant te zien zijn maar prominent.

Denk aan de vrouw die bij het bed van de naakte Olympia (1863) van Manet staat. Ze heette Laure, vertelt de tentoonstelling. Weinig is over haar bekend, zelfs haar achternaam niet. Maar alles wat wel te achterhalen viel, bracht het museum samen in een verhaal, samen met andere schilderijen waarop Laure te zien is.

Ze blijkt een verpleegster geweest te zijn die bijkluste als model. Rijk is ze niet geworden van haar centrale rol in Olympia. Uit rekeningen blijkt dat ze in een armoedig flatje in het elfde arrondissement van Parijs woonde.

Musea en storytelling: Het vlot van de Medusa van Géricault.
Het vlot van de Medusa van Géricault.

Het Vlot van de Medusa

Van een ander zwart model, Joseph, viel iets meer te weten te komen. Hij is eveneens prominent te zien op een icoon van de Franse schilderkunst: Het vlot van de Medusa (1818-19) van Théodore Géricault.

Hij is de man die, hoog boven de anderen uittorenend, met een doek om hulp zwaait. Zijn krachtige bewegingen en donkere huidskleur contrasteren sterk met de andere, lijkbleke schipbreukelingen, die meer dood dan levend zijn.

Van acrobaat tot model

Joseph werd rond 1793 geboren in Haïti, toen nog de Franse kolonie Saint-Domingue. Hij arriveerde rond zijn tiende in Marseille, ging als acrobaat in Parijs werken en werd daar door Géricault ontdekt, die hem als model inzette.

Ook andere schilders vereeuwigden Joseph, onder meer Ingres. Hij was zelfs een tijdje een van de vaste modellen van de Parijse kunstacademie. En hij werd daar beter voor betaald dan Laure.

Musea en storytelling: Joseph, in een schets van Géricault.
Joseph, in een schets van Géricault.

Impact van storytelling

Géricault zelf legde Joseph meermaals vast op doek. Ook de schetsen kregen een plaats in de tentoonstelling. Een terechte keuze. Met elk feitje, elk beeld dat wordt teruggehaald, krijgt het verhaal van Joseph meer vorm en wordt de anonieme figuur een mens van vlees en bloed – dat is wat storytelling op de eerste plaats doet.

De impact van de tentoonstelling was dan ook groot. De critici waren enthousiast. "Eindelijk staat die andere vrouw op Manets schilderij Olympia centraal", kopte De Morgen. Sommige kunstwerken kregen dankzij Le modèle noir zelfs een andere naam.

En wij, kijken we nu anders naar Olympia en Het Vlot? Ja. Een kunstwerk is niet alleen een object dat we mooi of lelijk vinden. Het is ook een kruispunt van verhalen. En verhalen bepalen hoe we kijken naar de wereld. Aan de musea om zoveel mogelijk van die verhalen en van de mensen die er een rol in spelen van de vergetelheid te redden en aan hun publiek te tonen. Als het om mensen gaat wier verhaal al te lang verzwegen werd, is dat zelfs een plicht.

Musea en storytelling: Joseph, in een andere schets van Géricault.
Joseph, in een andere schets van Géricault.

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.

Categorieën
tips

7 tips van de deelnemers van onze opleiding

De tweede opleiding Storytelling voor social profit en overheid van dit jaar zit erop (dit najaar komt er nog een derde). We vroegen de deelnemers op het eind zelf elk een tip te geven voor organisaties die met storytelling aan de slag willen gaan. Dit zijn hun 7 tips.

tips voor storytelling

1. Storytelling begint bij authenticiteit

Vertel een authentiek verhaal. Hang het op aan één concrete persoon, een mens van vlees en bloed die een herkenbaar probleem moet zien op te lossen. Verzin geen held. Collega's, vrijwilligers, je publiek: je organisatie zit vol van de authentieke verhalen.

2. Vertel 1 verhaal tegelijk

Je publiek zal je verhaal alleen volgen als dat verhaal helder is, als de held één duidelijk doel voor ogen heeft, als dat doel de oplossing van één duidelijk probleem is. Een verhaal waarbij de held meerdere problemen tegelijk moet zien op te lossen (geen geld, geen tijd, geen kennis …), wordt al snel onduidelijk. Het gaat verschillende richtingen uit en dan haakt je publiek nog voor het einde af.

3. Niet je organisatie is de held

Via verhalen zet je je organisatie in de kijker, maar het is niet de bedoeling van je organisatie de held te maken, anders krijg je promotie die vermomd is als een verhaal, en dan voelt je publiek zich bekocht. Je held is een gewoon persoon die een probleem wil oplossen. Hij wil zijn woning energiezuiniger maken bijvoorbeeld. Jouw organisatie kan daarvoor de oplossing hebben, de Woningpas van de Vlaamse overheid, maar het is nog altijd de held die het initiatief moet nemen. De held lost zelf het probleem op, maar met jouw hulp – een belangrijke nuance.

4. Storytelling in plaats van tips

Je hebt veel expertise in je domein en kunt je publiek dus veel tips geven, bijvoorbeeld over studeren in Brussel. Maar je kunt die tips ook als verhalen verpakken, verhalen van studenten die iets bijzonders hebben meegemaakt op een bepaalde plaats in Brussel. Tips kun je overal vinden, verhalen zijn uniek.

5. Toon wat je achter de schermen doet

Zeker online kun je veel verhalen over je eigen organisatie vertellen: over je ontstaan, je evolutie, je succesvolle projecten. Ook over wat je vandaag doet, de projecten die je nu aan het realiseren bent, kun je veel vertellen. Sociale media zijn de ideale kanalen voor deze making of-verhalen achter de schermen.

6. Vergeet de schurk niet

Een verhaal begint altijd bij een held, een mens van vlees en vloed. Maar die zal de aandacht van het publiek pas trekken (en vasthouden) als die met een probleem geconfronteerd wordt. Een goede held kan niet zonder een schurk.

7. Het obstakel hoeft niet altijd expliciet

In storytelling voor onze organisatie is de schurk natuurlijk meestal geen echte mens; die vind je vooral in films en romans. In onze verhalen is de schurk een abstracter obstakel: de held heeft te weinig geld, wordt ziek, mist de juiste informatie. Dat obstakel hoeft niet altijd expliciet genoemd te worden. Als Jolien, kotstudent in Brussel, vertelt dat ze ook in Antwerpen en Leuven op kot heeft gezeten maar dat ze Brussel het leukst vindt omdat "je nooit weet echt weet, als je de hoek om draait, wat je gaat tegenkomen", dan geeft ze impliciet haar obstakel aan: Antwerpen en Leuven waren haar te voorspelbaar.

Met dank aan Merijn Van den Eede, Katrijn Devlaminck, Liesbet Corthout, Zeno Demaerschalk, Peter Van Eetvelde, Stijn Wastyn, Judith Spillemaeckers en Tessa Delbeke.

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.

Categorieën
tips

Held zoekt verhaal: 5 tips voor storytelling die inspireert

Hoe kies je een goede hoofdpersoon voor je verhaal? 5 tips om een held te kiezen waarmee jouw verhaal zich meteen in het hoofd van je publiek nestelt.

Kies een inspirerende held in storytelling.
Fotograaf: Gabriel Bassino | Bron: Unsplash

Steeds meer organisaties maken gebruik van storytelling in hun communicatie. Dat doet ons veel deugd. Maar het heeft ook een keerzijde.

Het aantal verhalen neemt toe, maar de aandacht van je publiek groeit natuurlijk niet. Steeds meer verhalen hengelen naar dezelfde beperkte aandacht. Hoe springt jouw verhaal eruit? Veel hangt af van de hoofdpersoon die je kiest.

1. Held van vlees en bloed

Hang je verhaal op aan één persoon. Daar begint storytelling mee. Kies daarbij voor een bestaand persoon. Ga geen helden zitten verzinnen. Dat kost onnodig energie. Ook in jouw organisatie struikel je ongetwijfeld over mensen die iets meegemaakt hebben waarvan anderen willen weten hoe het afliep, een verhaal waar je als buitenstaander op zijn minst enkele minuten van je kostbare tijd aan wil spenderen.

Kies iemand waarover je voldoende details kent. Dan kun je een held van vlees en bloed neerzetten. Dat maakt hem herkenbaar bij de doelgroep van je verhaal.

2. Gewone problemen

Een held is niet iemand die vliegtuigkapers overmeestert en het toestel weer veilig aan de grond zet (dat is een ander soort heldendom). Het is wel iemand die bepaalde problemen op zijn weg vindt, gewonemensenproblemen, en die actie onderneemt om die op te lossen, met vallen en opstaan, zoals wij allemaal doen, elke dag opnieuw.

De held wordt ziek, mist zijn trein, ziet zijn energiefactuur te hoog oplopen, kan niet stoppen met roken, weet niet wat hij komend weekend gaat doen, vindt geen oppas voor de kinderen, weet niet voor welke partij hij moet stemmen … Grote en kleine problemen, problemen van mensen van vlees en bloed.

3. Meteen voornaam en leeftijd

Geef zo vroeg mogelijk in het verhaal, liefst al in de eerste zin, de voornaam en leeftijd van je held. Hij wordt dan een uniek persoon. In een video- of fotoverhaal ziet de kijker de held natuurlijk voor zich. Maar met die voornaam en leeftijd erbij komt de hoofdpersoon pas helemaal de wereld van je publiek binnen, alsof twee mensen aan elkaar worden voorgesteld.

Bij een tekst- en gesproken verhaal doen naam en leeftijd nog iets extra. Ze doen automatisch een beeld van je held ontstaan in het hoofd van je publiek. Als ik mijn verhaal begin met “Natasha, 22 jaar, woont in Londen – op straat”, dan ziet iedereen meteen een Natasha in zijn verbeelding.

4. Uit de doelgroep

Je held kun je rekruteren uit je hele organisatie. Voor de hand liggende groepen zijn collega’s, vrijwilligers, je doelgroepen.

Maak het jezelf niet onnodig moeilijk. Probeer eerst of je iemand uit de doelgroep van je verhaal kunt vinden, de mensen aan wie je je verhaal vertelt en die je met het verhaal tot een bepaalde actie wil verleiden (zich inschrijven voor een activiteit, een brochure bestellen …). Vind je zo iemand, dan heb je meteen een zeer herkenbare held.

5. Een underdog

Je held mag dan wel gewone problemen op zijn weg vinden, kies bij voorkeur voor iemand voor wie het toch niet zo makkelijk is om dat probleem op te lossen. Een underdog noemen we zo iemand.

Een underdog is geen sukkelaar. Iedereen is wel eens de underdog. Dat ben je als je kaarten in een bepaalde situatie niet zo denderend liggen. Dan moet je harder je best doen om je probleem op te lossen.

Zevenkampster Nafi Thiam had zich net voor de Olympische Spelen geblesseerd aan de elleboog. Bij het speerwerpen, het voorlaatste nummer, was ze daarom geen favoriet. Zij was meer dan ooit de David die het tegen Goliath opnam. Toch won ze goud. Een medaille die nog meer glans kreeg door haar underdogpositie.

Mensen houden van verhalen over mensen die moeten knokken om er te geraken. Het zijn helden die inspireren.

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.

Categorieën
bedrijven voorbeelden

3 lessen die Lego ons leert over storytelling

Hoe inspireerde Lego ons niet als kinderen! Met simpele blokjes bouwden we hele verhalen. Maar ook in de manier waarop Lego zichzelf verkoopt, zitten heel wat verhalen. In deze video vertelt Lego over zijn ontstaan. Organisaties kunnen er 3 belangrijke lessen uit leren.

1. Vertel over het ontstaan van je organisatie

Where it all began, klinkt het ergens in het begin van het filmpje. Het ontstaan en de groei van je organisatie zijn een onuitputtelijke bron van verhalen. Ze maken in enkele minuten duidelijk wat je plaats is in de geschiedenis van een samenleving of een sector.

Het hoeft niet meteen in een filmpje, zoals Lego hier doet. Iedereen kan zo’n verhaal al vertellen op zijn website, op zijn minst in de rubriek Over ons. Of tijdens een presentatie: zo’n verhaal over de start van je organisatie maakt vaak veel sneller duidelijk waarom jullie nodig zijn dan een samenvatting van de missie en visie uit je beleidsplan.

2. Vertel over mensen, niet over projecten

Het filmpje gaat niet over de Legoblokjes, niet over het bedrijf Lego. Het gaat over de mensen die het blokje bedacht hebben, de mensen die het bedrijf groot gemaakt hebben.

Verhalen over dingen, over projecten, over feiten en cijfers inspireren niet. Verhalen over mensen doen dat wel. De lezer/kijker/luisteraar herkent er zich in.

Verhalen over de oprichters inspireren nog meer, zeker als dat echte pioniersverhalen zijn, verhalen over een ambachtelijk begin, zoals hier. Grote bedrijven als Apple en Microsoft vertellen maar wat graag dat ze ooit in een garage begonnen zijn.

3. Vertel ook over tegenslagen

In het filmpje krijgt de oprichter van Lego heel wat tegenslag: de dood van zijn vrouw, een dreigend faillissement, een brand … Net zulke obstakels maken een verhaal interessant. He wasn’t the type that gave up. Telkens opnieuw moet de held een tandje bijsteken, een groter risico nemen: dat maakt verhalen boeiend, dat inspireert mensen.

Benadruk in het verhaal over het ontstaan van je organisatie dus welke tegenslagen jullie te verwerken kregen. En hoe jullie daarop reageerden. Het toont dat niets vanzelf gaat, dat waardevolle dingen alleen maar mogelijk zijn door een grote inspanning te leveren.

Wil je zelf aan de slag gaan met storytelling? Verhalenmakers maakt niet alleen verhalen, we helpen je ook verhalen maken, onder meer via opleidingen storytelling.