Hoe schrijf je betere teksten met storytelling?

Hoe schrijf je betere teksten met storytelling? Met deze tips trek je niet alleen de aandacht van je lezers, maar hou je die aandacht ook vast tot de laatste zin.

Heb je je ooit afgevraagd waarom je als lezer al na enkele zinnen afhaakt in een tekst? Vaak is dat omdat je niet meteen een lijn ziet in de tekst. “Waar gaat dit over?!” En je scrolt of bladert verder. Je ziet niet over wie het gaat, wat het probleem precies is, of dat probleem relevant is voor jou, waar de tekst naartoe gaat.

Met storytelling breng je focus in je tekst. Je herverpakt je informatie zodat je tekst een gezicht krijgt en zo de aandacht trekt en vasthoudt. Hoe je je tekst kunt verbeteren met storytelling, leggen we uit via deze vijf tips.

Tip 1. Begin met een vraag

Het begin van je tekst is cruciaal. Je hebt slechts een paar seconden om de aandacht van je lezers te pakken, dus je moet direct beginnen met iets wat hun interesse wekt. Een sterke opening zet de toon voor de rest van je verhaal en motiveert lezers om door te gaan.

Een sterke opening moet vooral verwijzen naar het probleem waar je lezer mee zit (en waarvoor je verderop in de tekst een oplossing biedt). Want tenzij je literatuur bedrijft, lezen mensen jouw teksten alleen maar omdat ze hopen dat ze een probleem voor hen oplossen. Als ze dat gevoel hebben van bij het begin, dan heb je hun aandacht pas goed vast. Dan gaan ze zeker verder lezen.

Begin bijvoorbeeld met een vraag. Een vraag nodigt de lezer uit om na te denken over het probleem en belooft dat de tekst een oplossing biedt. Bijvoorbeeld: “Heb je je ooit afgevraagd waarom je als lezer al na enkele zinnen afhaakt in een tekst?” Dat is de vraag waarmee dit artikel begon natuurlijk. Je wist meteen dat we in de tekst een probleem zouden gaan oplossen, een probeem waar je zelf mee zit bovendien (anders was je nu al gestopt met lezen): hoe vermijd ik dat lezers meteen afhaken in mijn eigen teksten?

Tip 2. Begin met een anekdote

Je kunt ook beginnen met een anekdote, een persoonlijk verhaal of een ervaring van iemand anders die relevant is voor het thema van je tekst. Langer dan een paar paragrafen hoeft die anekdote niet te zijn. Zolang je maar hint op – opnieuw – het probleem waar je lezer mee zit.

Ik had dit artikel bijvoorbeeld ook kunnen beginnen met: “Ik herinner me nog goed hoe ik als twaalfjarige voor de klas stond om mijn eerste spreekbeurt te geven. Mijn handen trilden zo erg dat ik mijn fiches bijna niet kon lezen. Een kwartier lang somde ik alleen maar droge feiten op. Al snel zag ik de ogen van mijn klasgenoten glazig worden.”

Een verhaal in het begin van een tekst noemen we de locomotief-methode. Je verhaal is de locomotief, en die is zo krachtig dat hij je trein van argumenten, interpretaties, opinies, verklaringen, feiten en cijfers op gang trekt. En ook verderop in je tekst kun je nog anekdotes toevoegen natuurlijk.

Tip 3. Gebruik concrete woorden

Een van de meest effectieve manieren om storytelling te versterken, is door concrete woorden te gebruiken. Gebruik woorden die je kunt zien. Ze roepen beelden op in het hoofd van de lezer, waardoor ze zich een levendige voorstelling kunnen maken van wat je vertelt, bijna zoals een vluchtsimulator. Het maakt je verhaal tastbaarder, en dat zorgt ervoor dat je boodschap beter blijft hangen.

Abstracte taal kan vaag en betekenisloos overkomen, terwijl concrete taal helpt om je verhaal te verankeren in de werkelijkheid. Vermijd daarom zoveel mogelijk abstracte termen, bijvoorbeeld “succes”, “kwaliteit” en “verandering”.

In plaats daarvan kun je beter specifiek zijn door te beschrijven wat succesvol was, waaruit de kwaliteit blijkt, of hoe de verandering eruitziet. In plaats van te zeggen “De campagne was een groot succes,” kun je specifieker zijn: “In de eerste maand van de campagne bezochten 30 procent meer mensen onze website.”

Tip 4. Gebruik actiewoorden

Als je betere teksten wil schrijven met storytelling, dan moet je vooral werken op je acties. Daar wordt je tekst helemaal concreet. Het zijn de scharnieren van elk verhaal. Ze vertellen wat er gebeurt in je tekst. Je lezer ziet het allemaal zo voor zich – als je de juiste woorden gebruikt.

Daarom zijn actieve werkwoorden zo belangrijk. Combineer deze tip vooral met de vorige – gebruik concrete woorden. In plaats van te zeggen “Ze nam het openbaar vervoer”, zeg je “Ze stapte op trein” (of de tram of de bus).

De laatste zin van de vorige tip hadden we ook kunnen formuleren als: “De campagne resulteerde in een toename van 30 procent in websiteverkeer binnen de eerste maand.” Maar met het concrete actiewoord “bezoeken” wordt zo’n zin veel menselijker, concreter, actiever, tastbaarder.

Tip 5. Breng structuur aan

Een goed verhaal vereist een sterke structuur. Zonder een duidelijke structuur kan je verhaal rommelig en moeilijk te volgen zijn. Je lezer moet op elk moment het gevoel hebben dat hij weet waar hij zich bevindt in het verhaal.

Het Story Design Canvas is daarbij een krachtig hulpmiddel. Het helpt je om je verhaal te structureren door te focussen op de belangrijkste ingrediënten: de hoofdpersoon, obstakels, acties en het uiteindelijke doel. In minder dan 30 minuten kun je de juiste ingrediënten samenbrengen in één overzicht.

Dat doe je nog voor je ook maar één letter van je tekst geschreven hebt. Vooral het doel is het belangrijk, het doel van je hoofdpersoon (en dat kan in een jij-tekst ook de lezer zijn). Door van tevoren te bepalen wat dat doel is, weet je waar je met je tekst gaat uitkomen. Het helpt je om gefocust te blijven en voorkomt dat je onnodige zijpaden inslaat.

In de opleiding Storytelling in tekst, op 10 oktober 2024 in Antwerpen, leer je in één dag hoe je met een sterke opening, concrete en actieve woorden en een heldere structuur je teksten naar een hoger niveau tilt.