Categorieën
verhalen voorbeelden

Zorgstrateeg Tom Braes: “Er zijn nog heel veel blinde vlekken in de zorg.”

Is de Vlaamse zorgsector klaar voor de toekomst? Dit is het straffe verhaal van Tom Braes.

Is de Vlaamse zorgsector klaar voor de toekomst? De vraag leidde zorgstrateeg Tom Braes langs een bijzonder parcours. Het deed hem steeds meer beseffen hoe belangrijk beleving en een straf verhaal zijn.

In maart was hij net begonnen als projectmanager in een woonzorgcentrum. En toen ging het land op slot. “Ik heb de ganse episode van heel nabij kunnen meemaken”, vertelt Tom Braes (41) tijdens een Zoomgesprek.

“Het ging heel snel van projectmanagement naar crisismanagement, en dan weer terug naar projectmanagement. Enerzijds zag je organisaties die in onverdachte tijden al doorhadden dat ze het niet alleen konden en moesten samenwerken, die al proactief in partnerschappen met een ziekenhuis en andere actoren hadden geïnvesteerd. Daar waren bijvoorbeeld van meet af aan wekelijkse skypegesprekken met specialisten van het ziekenhuis.

“Anderzijds had je organisaties die dat niet hadden gedaan en in zichzelf gekeerd bleven. Die zagen plots dat ze in gesprek moesten gaan met ziekenhuizen – ze deden het omdat het moest, heel reactief, hals over kop. Hun samenwerking met ziekenhuizen bleek alleen maar een papieren samenwerking te zijn.”

Tom Braes zorgstrateeg

Gedreven door nieuwsgierigheid

Zijn de ouderenzorg en hele de zorgsector in Vlaanderen klaar voor de toekomst? Het is een vraag die Tom Braes al zijn hele carrière bezighoudt en hem telkens naar nieuwe perspectieven doet zoeken.

“Ik word gedreven door nieuwsgierigheid”, zegt hij meermaals tijdens het gesprek en ook op zijn website zet hij het in de verf. En als je hem hoort praten en zijn cv overloopt, dan is dat het minste wat je kunt zeggen.

Hij studeerde af als geriatrisch verpleegkundige en ging aan de slag in het UZ Gasthuisberg, maar ging daar ook meteen wetenschappelijk onderzoek bij doen. Vervolgens hij ging, na een tussenstap bij een consultancykantoor, met beide voeten in de praktijk staan: hij werd directeur van een woonzorgcentrum.

Postgraduaat trendanalyse

Na zes jaar wilde hij ouderenzorg meer beleidsmatig benaderen en werd hij stafmedewerker bij koepelorganisatie Zorgnet-Icuro. Hij werkte toen vooral op samenwerking tussen organisaties en schreef daar een cahier over. “Ik ben daar nog altijd heel trots op. Dat ging over hoe elke organisatie zijn eigen wereldbeeld heeft, zijn eigen DNA, en je bij samenwerking niet tot eenheidsworst moet komen, of zelf alles moeten willen doen.”

Om nog beter in de toekomst te kunnen kijken ging hij twee jaar geleden ook trendanalyse en trendimplementatie studeren, een postgraduaat aan de Hogeschool Gent. “Ik ben altijd heel erg nieuwsgierig geweest naar hoe je inspiratie kunt putten uit totaal andere domeinen, en hoe je die dan kunt binnenbrengen in zorg en welzijn.”

Naar buiten kijken

“Ik ben dat postgraduaat vooral gaan volgen omdat ik begon vast te stellen dat in Vlaanderen veel organisaties niet de neiging hebben om naar buiten te kijken, om genoeg voeling te houden met wat er leeft. Er zijn nog heel veel blinde vlekken in de zorg. Het Het lijkt met momenten een heel conservatieve sector.

“Ze maken bijvoorbeeld onvoldoende gebruik van data. Ik had voor Zorgnet-Icuro een studiereis georganiseerd naar Nederland. Een van de organisaties die we zijn gaan bekijken was een stichting, een soort vzw, die zonder enige schroom heel sterk inzette op marktverkenning. Wie woont hier allemaal in de buurt? Wat zijn de noden van die mensen?

“Ze maakten daar cliëntprofielen van, en op basis van die data beslisten zij een zorgaanbod te maken dat matcht met wat de mensen de komende jaren verwachten. En ze toetsten dat aanbod ook af, ze gingen in dialoog met die mensen. Ik vond dat zeer knap.”

Uit het verdomhoekje

“Ik merkte toen dat we dat hier in Vlaanderen totaal niet gewoon zijn. Onze zorgorganisaties sturen niet op dat soort van data, ze hebben geen besef van wie in de buurt woont en wat hún noden en verwachtingen gaan zijn. We zeggen wel heel vaak: we werken vraaggestuurd, maar eigenlijk is het gecamoufleerd aanbodgestuurd. We denken dat we weten wat mensen nodig hebben, maar we vragen dat onvoldoende na.

“Als we als zorgorganisaties echt uit dat verdomhoekje willen geraken – het verdomhoekje waar we zeker nu weer in zitten – dan moeten we weten of wat we doen echt matcht met de noden die er zijn. Daarom ben ik dat postgraduaat gaan studeren.

“Een tweede reden was dat er een vak scenarioplanning in zat. Ik vond het geweldig om als organisatie zonder enig risico te gaan simuleren wat het zou betekenen als je in scenario A, B, C, D zou terechtkomen.”

Boek

Hij ging voor zijn eindwerk zo grondig te werk dat een uitgever er een boek in zag. “Ik heb toen nog even doorgeduwd en die zomer mijn eindwerk uitgewerkt en herschreven.” Het resultaat verscheen vorig jaar: Toekomstbestendige ouderenzorg. Praktijkgerichte roadmap voor organisaties.

“Ik ben gaan kijken naar welke maatschappelijke trends kunnen meespelen in de gezondheidszorg. Wat er verandert bij de mensen? En hoe vertalen die trends zich nu naar een organisatie? Ik begon te merken dat organisaties zich blindstaren op een aantal veranderingen en op al de rest geen zicht hebben. Met dat boek wilde ik de horizon verbreden.”

Het belang van beleving

Hij stopte bij Zorgnet-Icuro en werd consultant, vooral in de zorg, zorgstrateeg zoals hij het soms noemt. Hij wilde zorgorganisaties helpen naar buiten te kijken.

“Door dat eindwerk te schrijven ben ik heel erg gaan geloven – en het is misschien een cliché – in de beleving die de mensen willen ervaren. Wat willen de patiënten en bewoners nu precies beleven? Dat is wat voor hen de kwaliteit bepaalt en niet de ijkpunten die in de regelgeving zijn opgelijst.”

Ook de coronacrisis heeft dat kwaliteitsdenken serieus doen kantelen. “Er zijn al veel inspanningen gedaan op het vlak van kwaliteit, maar het was vooral kwaliteit vanuit een professioneel perspectief, het waren afvinklijstjes. Er werd wel gezegd dat we de bewoners kenden. Maar met de coronacrisis werd wel heel erg sterk duidelijk dat dit niet zo was. We hebben niet gecapteerd wat de mensen zelf vinden.”

Het straffe verhaal

Tom Braes pleit voor meer storytelling. “Het narratieve, het straffe verhaal van een organisatie is zeer belangrijk. Zeker in mijn consultancypraktijk heb ik daar heel fijne discussies over gehad. Aan raden van bestuur heb ik uitgelegd dat je als organisatie niet de hele tijd impulsief wilt reageren op de veranderingen die op je afkomen.

“Je moet een goed verhaal hebben. Het geeft je een houvast om goede keuzes te maken. Als zich iets aandient, dan moet je weten of dat in je narratief past. Als het er in past, dan ga je erin mee, als het er niet in past, dan laat je het passeren.”

Zo’n strategisch narratief is niet alleen cruciaal voor een raad van bestuur . “Het is minstens even belangrijk om aan patiënten en cliënten uitgelegd te krijgen wat jou als organisatie onderscheidt, wat ze kunnen verwachten. Als je dat kunt scherpstellen, dan vermijd al veel conflicten en misverstanden.”

Mensen motiveren met een verhaal

En ook medewerkers hebben nood aan een straf verhaal. “Als ik ergens zou gaan solliciteren, dan wil ik me kunnen scharen achter een een straf verhaal. Werkgevers onderschatten nog vaak hoe je met een goed verhaal mensen kunt enthousiasmeren, motiveren, dat heeft ongelooflijk veel impact.”

“Ook medewerkers zijn steeds meer op zoek naar een werkgever bij ze kunnen ervaren wat zij belangrijk vinden. Wat vind ik als verpleegkundige belangrijk bijvoorbeeld? Welke waarden streef ik na? En krijg ik dat gevoel van mijn toekomstige werkgever?

“We hebben heel lang alles ingezet op de kwaliteit voor bewoners en de kwaliteit voor patiënten, en we zijn te veel uit het oog verloren dat we de mensen die die kwaliteit moeten waarmaken evengoed nood hebben aan een fijne beleving en een straf verhaal waar ze zich kunnen achter zetten.”

Directeur patiëntenzorg

Zijn eigen verhaal en traject maakten zoveel indruk in de Hogeschool Gent dat hij daar ondertussen ook gastdocent is in het postgraduaat trendanalyse en implementatie.

En vanaf oktober gaat hij de zorgsector door weer een andere bril bekijken. Hij wordt dan directeur patiëntenzorg in een revalidatieziekenhuis. “Het was an offer you can’t refuse, zoals men dat noemt.”

Het voelt als een logische volgende stap, zegt hij. “Ik heb al een fijne carrière gehad, het gaat altijd maar in crescendo. Ik heb altijd graag gestudeerd, ik ben heel nieuwsgierig. Ik ben nu op het punt gekomen dat ik door alle dingen die ik heb gedaan, heel vlot kan schakelen tussen perspectieven. Dat zorgt voor een goed ontwikkeld empathisch vermogen: je snapt hoe mensen kijken naar een probleem of verandering.

“Iedereen kijkt op zijn eigen manier naar een situatie. Het is belangrijk om moeite te doen om de wereldbeelden van anderen te leren kennen. Om heel scherp te krijgen van wat de ander nu belangrijk vindt in de relatie die je met hem hebt. ”

De opleiding Trendanalyse en implementatie kun je volgen aan HoGent. De opleiding Storytelling voor bedrijven en zelfstandigen kun je volgen bij Verhalenmakers.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *